End-of-life optimization
Welke ontwerpingrepen kunnen bijdragen tot een vlottere inzameling, materiaalidentificatie, ontmanteling, hergebruik, recyclage,…? De prioriteit van deze strategieën dient in overweging genomen te worden in functie van de potentiële impact van de verbetering, evenals het waardebehoud en het aldus nastreven van zo kort mogelijke kringlopen met een zo lang mogelijke levensduur.
Identificeer de verschillende toegepaste materialen en afvalstromen.
Een identificatie van de samenstellende materialen (vb. via een materialenpaspoort of labeling) maakt duidelijk welke materiaalstromen er zullen zijn bij recyclage of andere afvalbehandeling en maakt het mogelijk om de verschillende materialen na hun gebruik vlot te scheiden in aparte afvalstromen en zo hergebruik en recyclage te bevorderen. Op die manier kan de meest milieuvriendelijke afvalverwerking toegepast worden.
Minimaliseer het aantal gebruikte grondstoffen/materialen.
Een beperkt aantal materialen in een winkelmeubel of –afwerking beperkt het aantal verschillende afvalstromen en vergemakkelijkt een eventuele ontmanteling en de recyclage van de grondstoffen.
Zorg voor monomateriaalstromen.
Dit voorkomt dat het meubel eerst nog ontmanteld moet worden, wat vaak een tijdsintensief proces is. Ook voor vloer-, plafond- en wandafwerking kan je best opteren voor zo weinig mogelijk verschillende materialen (die een verschillende afvalbehandeling vragen) om een moeilijke en tijdsintensieve demontage zoveel mogelijk te vermijden en om hergebruik of recyclage achteraf te vergemakkelijken. Gebruik van samengestelde materialen kan zorgen voor een complexere materiaalscheiding op het einde van de levensduur of kan recyclage bemoeilijken (vb. gelijmde platen).
Bouw het meubel of de afwerking op uit modulaire elementen, die herbruikbaar, vervangbaar en/of hercombineerbaar zijn.
Indien het meubel of de afwerking niet meer bruikbaar is in de huidige toepassing, is het bij een modulair opgebouwd element mogelijk dat bepaalde onderdelen (elders) hergebruikt worden of dat slechts een bepaald onderdeel van het meubel/de afwerking vervangen moet worden om een volledig nieuwe uitstraling te bekomen of om de schade te herstellen.
Lees meerAnticipeer op een efficiënte inzameling voor hergebruik of recyclage van het meubilair of de afwerking op het einde van hun gebruiksduur.
Denk bvb. aan vlotte traceerbaarheid van de locatie van een winkelmeubel of afwerking, de conditie (wat is er herbruikbaar?), inzicht in de gebruikte plaatmaterialen, grondstoffen, profielen, bevestigingen, afwerkingen in functie van een vlotte ontmanteling. Voorkom bvb. beschadiging van oud meubilair (bvb. vochtige opslag van houten meubilair) of winkelinrichting om de herbruikbaarheid ervan zo groot mogelijk te maken. Een efficiënte inzameling van het afval zorgt ervoor dat het afval rechtstreeks naar de juiste verwerking gestuurd wordt en dat het niet eerst gemengd wordt met andere afvaltypes en op die manier riskeert om in de verkeerde afvalstroom en dus de verkeerde verwerking terecht te komen (vb. verbrand i.p.v. gerecycleerd). Op die manier kan de meest milieuvriendelijke afvalverwerking toegepast worden.
Zorg dat de materialen gemakkelijk verkleind kunnen worden.
Dit vergemakkelijkt de inzameling en de finale afvalverwerking.
Ontwerp in functie van een vlotte montage en demontage.
Zorg ervoor dat het meubel of de afwerking gemakkelijk te installeren en na gebruik opnieuw af te breken is. Dit kan de assemblage- en ontmantelingstijd, alsook de milieu-impact van de constructie- en ontmantelingsfase aanzienlijk reduceren.
Maak (de)montage mogelijk zonder gereedschap, met standaardgereedschap en/of met zo weinig mogelijk verschillende gereedschappen.
Dit vergemakkelijkt en versnelt de montage en een eventuele ontmanteling.
Besteed reeds bij het ontwerp voldoende aandacht aan de verbindingen.
Het type verbindingen en hun plaatsing kunnen een belangrijke impact hebben op het gemak van montage en demontage van een winkelmeubel of winkelafwerking.
Lees meerKies voor materialen, die geen of slechts een beperkte nabehandeling vereisen om herbruikbaar of recycleerbaar te zijn.
In de meeste gevallen is een bijkomende behandeling vereist om materialen of meubels na hun gebruik opnieuw te hergebruiken of te recycleren. Denk bijvoorbeeld aan het verwijderen van de lijm of mortel bij hergebruik van tegels of bakstenen. Hoe minder behandelingen een bouwmateriaal of meubel moet ondergaan om terug herbruikbaar of recycleerbaar te zijn, hoe gemakkelijker het hergebruik of de recyclage zal zijn en hoe kleiner de milieu-impact van de levenseindefase.
Geef voorkeur aan hergebruik boven recyclage.
Hoe meer waarde van het retailmeubel en de vloer-, wand- en plafondafwerking behouden kan blijven na een gebruikscyclus, hoe beperkter de milieu-impact. Als vuistregel kunnen we dus stellen, naast levensduurverlenging, hergebruik van het integrale meubel of de afwerking te verkiezen is boven hergebruik van de afzonderlijke onderdelen (bvb. plaatmaterialen, meubelbeslag, …). Vervanging van onderdelen is dan weer te verkiezen boven ontmanteling en recyclage van de diverse gebruikte materialen in het meubel of de afwerking.
Lees meerOpgelet met stickers, etiketten, labels, prijskaartjes en andere 'verontreinigers', die het recyclageproces kunnen verstoren.
Deze kunnen het recyclageproces ernstig verstoren.
Beperk het aantal kleuren en varianten.
(Fel) kleurgebruik kan de kwaliteit van het recyclaat (= gerecycleerde kunststof) uit (aardoliegebaseerde) kunststoffen nadelig beïnvloeden en kan betekenen dat additieven toegevoegd moeten worden om het recyclaat terug inzetbaar te maken.